Fi sayısı; mükemmelliğin işareti… Yaşamın her alanında kendisini gösteren phi, matematiksel bir kavram olmaktan çok öte. Dünya üzerindeki en muhteşem sanat eserlerinde, yapılarda onu görmek mümkün. Ya da bir ayçiçeğinde, sinek kanadında, insan yüzünde fi sayısını görebilirsiniz.
Fi Sayısı (phi) Nedir?
Fi sayısı; 1,61803398749… değerindeki sayıdır. Matematikteki pi sayısı gibi virgülden sonraki kısmı çok uzundur ve genellikle 1,618 olarak kabul edilir. Yine pi sayısı gibi sabit sayıdır ve çok farklı alanlarda, hesaplamalarda kullanılır. Phi sayısı, φ sembolü ile gösterilir.
Matematiksel olarak fi sayısı (√5+1)÷2 kabul edilir.
Altın Oran Nedir?
Altın oran, phi sayısına verilen diğer bir isimdir. Değeri yine 1,618 şeklindedir. İlahi oran olarak da bilinir. Özellikle birçok canlının belli bölgelerinin bahsedilen orana uygun olması, böyle bir niteleme yapılmasına neden olmuştur. İnsan yüzü, sinek kanadı, ayçiçeği, salyangoz ve benzeri birçok canlıda söz konusu oranı görmek mümkündür. Altın oran sembolü, yine φ şeklindedir.
Aşağıda yer alan videoyu sonuna kadar izlediğinizde, burada ifade edilenleri çok daha iyi anlayacaksınız.
Altın Oranı Kim Buldu?
Fi sayısı (altın oran), 1,618… şeklinde bir sayı. Peki, bu sayıyı veya oranı kimin bulduğunu hiç düşündünüz mü?
Altın oranın bulunması ile ilgili farklı iddialar var. Bu iddialardan en yaygınının temelinde Ortaçağın en ünlü matematikçilerinden olan Leonardo Fibonacci vardır. İddiaya göre Fibonacci arkadaşının tavşan çiftliğine gider. Yeni doğan tavşanların sadece 2 aylık olduklarında yavruladıklarını görür. Buradan hareketle 100 ay sonunda toplam kaç tavşan olacağını hesaplamaya çalışır.
Hesaplama sonucunda 0, 1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, 55… şeklinde bir dizi oluşturur. Bu dizi, her sayının kendinden bir öncekiyle toplanması şeklinde ilerliyor. Daha sonra Fibonacci Dizisi olarak isimlendirilen bu sayılar, fi sayısının çıkış noktası. Dizideki herhangi bir sayıyı, kendinden önceki sayıya böldüğünüzde fi sayısını elde edersiniz. Seçtiğiniz sayılar ne kadar büyük olursa altın orana o kadar yaklaşmış olursunuz.
Ancak burada bahsedilenlerin sadece iddia olduğu unutulmamalıdır. Bir başka iddia ise bu oranının ilk defa ünlü matematikçi Öklid tarafından bulunduğu şeklindedir. Milattan önce 300 yılında Öklid tarafından yazılan Elementler isimli tezinde geçen ekstrem ve önemli oranda bölmek ifadesinin altın oranı işaret ettiği düşünülüyor.
Kısacası fi sayısını ilk defa kimin bulduğu tam olarak bilinmiyor. Geçmişte bu konuda Mısırlılar ile Yunanlıların çalışmalar yaptığı ise bilinen ve kabul edilen tek bilgi. Diğerleri iddia veya varsayım şeklinde.
Fi Sayısı Nasıl Hesaplanır?
Fi sayısı, canlı ve cansız varlıkta kendini gösterir. Özellikle yeni bir eser oluştururken mükemmelliği yakalamak için eserin altın orana uygun olmasına özen gösterilir. İşte bu noktada hesaplamaların nasıl yapılacağı merak edilir.
Phi sayısını (altın oranı) hesaplamak için kullanılabilecek en basit yöntem şu şekildedir:
Örneğin uzun bir tahtayı altın orana göre bölmek istediğinizde, küçük parçanın büyük parçaya oranı 1,618 olmalıdır. Benzer şekilde Tahtanın tamamının büyük parçaya oranının da 1,618 olması gerekiyor. Bu örnekten hareketle siz de altın oranı hesabı yapabilirsiniz.
Mükemmelliğin Anahtarı Fi Sayısı
Fi sayısı veya altın oran, mükemmelliğin ve estetiğin işareti olarak kabul edilir. Size biraz şaşırtıcı gelebilir, ancak Mona Lisa gibi dünyaca ünlü tabloların çiziminde, sırrı halen çözülemeyen piramitlerin yapımında altın oran kullanılmıştır. Şimdi, altın oranın olduğu bazı örneklere inceleyelim:
· İnsan Bedeni
İnsan bedeninin birçok noktasında altın oran vardır. Bunlardan bazıları şu şekildedir:
- Dirseğinizden parmak uçlarınıza kadar olan bölümün, dirseğinizden omuzunuza kadar olan bölüme oranı,
- Çenenizden burnunuza kadar olan bölümün, çenenizden dudağınıza kadar olan bölüme oranı,
- Çenenizden dudağınıza kadar olan uzunluğun, dudağınızdan burnunuza kadar olan uzunluğa bölümü,
- Gözlerinizin uzak noktaları arasındaki mesafenin, dudak uzunluğunuza bölümü.
Bütün bunlar size altın oranı verecektir.
· Mona Lisa
Dünyaca ünlü ressam Leonardo Da Vinci tarafından yapılan ve paha biçilemeyen Mona Lisa tablosunda da altın oran var. Hatta tablonun birçok noktasında bu oranı görmek mümkün.
· Mısır Piramitleri
Altın oranın görüleceğini devasa yapılar da var. Mısır piramitleri de bunlardan biridir. Henüz gizemi tam olarak çözülemeyen piramitlerin yapımında da fi sayısı kullanılmıştır. Mükemmelliğinin nedenlerinden birisi de budur. Bahsedilen Giza’da bulunan Keops piramidi için geçerlidir.
Saptama Nedir makalemizi incelemek için bağlantıyı kullanabilirsiniz.
Bazı altın oran örnekleri bu şekildedir. Ancak bunların haricinde de çok sayıda örnek olduğu unutulmamalıdır. Fi sayısı, hayatın her yerinde!
Fi Sayısı ile İlgili Sık Sorulan Sorular
Altın oran işareti nedir?
Altın oran işareti φ ‘dir.
Altın oran ne işe yarar?
Bu özel sayı, estetik açıdan mükemmel sonuçların alınması için kullanılır. Mimar Sinan dahi eserlerinde bahsedilen sayısı kullanmış ve en iyi estetik sonuçlara ulaşmıştır.
