Saptama Nedir? Saptama Örnekleri

Bu yazımızda sınavlarda ve yazılılarda sık sık karşımıza çıkan saptama konusuna değineceğiz. Yazımızın devamında saptama nedir, saptama cümleleri nasıl anlaşılır, paragrafta saptama nedir gibi soruların cevabını yazımızın devamında detaylı olacak bulacaksınız.

Saptama Nedir?

Saptama, bir şeyi belirgin hale getirmek, belirgin kılmak veya tespit etmek demektir. Türk Dil Kurumu (TDK) tarafından yapılan tanımlama bu şekildedir. Burada anlama benzer şekilde saptamayla ilgili birçok tanım vardır. Bunların tamamı doğru olarak kabul edilir.

Paragraflarda saptama ise bir konuda doğruluğu kesin olan genel bir bilginin ortaya konması ve ifade edilmesidir. Burada önemli husus, bilginin net olması ve yorumsuz bir şekilde aktarılmasıdır.

• Oğluma aldığım pijamalar küçülmüş.
• Arabanın lastiği patlamış.

Bu iki küçük saptama örneği, konunun anlaşılmasına yardımcı olacaktır. Verilen bilgilerin net ve doğru olması önemli.

Saptama Ne Demek?

Saptama, tespit etmek demektir. Bir durumun tespit edilerek dile getirilmesi, belirtilmesidir. Türkçede en yaygın kullanılan cümlelerdendir. Saptama cümlelerini, konuşmalarınızı dikkatli bir şekilde takip ederek fark edebilirsiniz.

• Telefonun şarjı bitmiş.
• Ahmet sabah uyanamamış.
• Kar yağdığı için bütün yollar kapandı.
• Pandemi nedeniyle ilan edilen sokağa çıkma yasakları nedeniyle insanlar uzun süre evlerinden çıkamadı.

Günlük yaşamda kullanılan bazı saptama cümleleri bu şekildedir.

Saptama Cümleleri Örnekleri

Saptama kavramının çok daha iyi anlaşılması için saptama örnekleri vermek gerekiyor. Sizler için hazırladığımız bazı saptama cümleleri şu şekildedir:

• Yüksek hızda araç kullanmak, trafik kazası risklerini arttırmaktadır.
• İnsanların çevre bilinci ne kadar fazla olursa, gelecek nesillere o kadar temiz bir dünya bırakabiliriz.
• Düzenli olarak yapılan egzersizler, insan sağlığını olumlu etkiliyor.
• Bu dönemde doğan çocuklar, cep telefonları ile çok erken yaşlarda tanışıyor.
• Meslek seçimi öncesinde konunun uzmanları ile görüşmek, hatalı karar verme riskini düşürür.
• Çöplerin geri dönüşümünün sağlanması, çevrenin çok daha az kirlenmesi demektir.
• Bazı hayvanların zeka seviyeleri, insanlara çok yakındır.
• Eğitim seviyesi, insanların yaşam kalitesi ile paralellik gösteriyor.
• Eğitimli insanların suça bulaşma oranlarının eğitimsizlere kıyasla çok daha düşük olduğu bilinmektedir.
• Dere yataklarına ev yapmak, sel baskınlarında zarar görme riskini arttırır.
• Kırsal bölgelerde ev yapımında kerpiç gibi malzemeler, kent merkezlerine göre daha fazla kullanılır.
• Uzun süre yağmurda yürürseniz, ıslanacak ve üşüyeceksiniz.
• Döviz kurları, ithalat ve ihracat ile ilgilenenleri yakından ilgilendiriyor.
• Akıllı telefonlara olan talep, bu alanda yeni markaların ortaya çıkmasını sağlıyor.
• Gençlik döneminde kendisini yetiştirenler, istedikleri meslekleri seçmekte daha avantajlı olurlar.

Bu kadar saptama cümlesi örneği konunun anlaşılması için yeterli olacaktır.

Saptama Cümleleri Nasıl Anlaşılır?

Saptama cümleleri, KPSS ve TYT gibi sınavlarda veya yazılılarda sorulabilir. Genellikle paragrafların içerisindeki saptama cümlelerinin bulunması istenir. Böyle durumlarda saptama cümlelerini bulmak için basit düşünmeniz gerekiyor. Detaylı düşünerek cümlelerin için kaybolmamalı ve cümlelerin anlamından uzaklaşmamanız önemli.

Saptama cümleleri, net ve herkes tarafından kabul edilen bilgileri belirtir. Yani nesneldir. Nesnel bilgilerin verildiği cümleleri saptama cümlesi olarak kabul edebilirsiniz. Eğer incelediğiniz cümleyi nesnel olarak nitelendiremiyorsanız, kesinlikle saptama cümlesi değildir.

Saptama Soruları Nasıl Çözülür?

Saptama soruları, genellikle basit sorulardır. Dikkatiniz dağılmadığı ve soruyu yanlış okumadığınız sürece zorlanmadan yapabilirsiniz. Soruları çözmek için öncelikle dikkatli ve doğru bir şekilde okunması gerekiyor. Sorular, hangisinde saptama yapılmıştır / yapılmamıştır şeklinde olabileceği için yanlış okumanız, soruyu kaçırmanıza neden olabilir.

Soruyu doğru bir şekilde okuduktan sonra cümleler tek tek incelenmelidir. Net ve yorumsuz olduğunu düşündüğünüz cümleleri işaretleyin. Eğer bunlar nesnel, yani herkes tarafından kabul edilen bilgileri içeriyorsa saptama cümlesi şeklinde değerlendirebilirsiniz. Ancak cümlelerde yoruma dayalı bilgilerin bulunması veya öznel cümleler olması, orada saptama yapılmadığını gösterir.

Saptama ve Çıkarım Arasındaki Fark Nasıl Anlaşılır?

Bu konuyla ilgili soruları çözebilmek için çıkarım ile arasındaki farkı bilmeniz gerekiyor. Aksi durumda iki kavramı birbirine karıştırabilir ve yanlış seçeneği işaretleyebilirsiniz.

Saptama, nesnel olan bilgilerin direkt olarak aktarılmasıdır. Çıkarım ise var olan bilginin yorumlanarak yeni bir sonuca ulaşılmasıdır. Çıkarım, özneldir.

İki kavram arasındaki farkı daha iyi anlamak için örnek cümlelere bakmak yararlı olacaktır. Örnek cümleler şu şekildedir:

• Yaşadığımız ev küçük olduğu için fiyatı diğer evlere göre daha uygundur.
• Bizim ufaklık büyüdüğü için geçen sene aldığımız kıyafetler küçük geliyor.
• Bilim ve teknolojide yaşanan ilerlemeler, insanların doğaya karşı daha güçlü olmasını sağlayabilir.
• Sürekli evde kalan ve dışarıya çıkmayanlar, kendilerini daha iyi geliştirir.

Buradaki cümlelere bakıldığında, mevcut bir bilginin yorumlanarak yeni bir bilgi üretme durumu vardır. Çıkarımda yorum yapılması gerekir.

Çıkarım, saptamanın yorumudur.

Saptama Sorularını Çözerken Dikkat Edilmesi Gerekenler

Bu konuyla ilgili soruları çözerken dikkat edilmesi gereken bazı hususlar var. Öncelikle doğru ve dikkatli bir şekilde okumaya odaklanmak çok önemli. Ayrıca sadece okumak değil, aynı zamanda okuduğunuzu anlamaya odaklanmalısınız.

Okuduğunuz cümlelerin nesnel mi, yoksa öznel mi olduğuna bakın. Ayrıca cümle ile doğruluğu genel olan bir bilginin ortaya konması gerekiyor. Doğruluğu herkes tarafından kabul edilen bir bilginin tespiti yapılmalıdır. Aksi durumda ilgili cümlede saptama yapılmış olmaz.

Matematik Nasıl Anlaşılır makalemizi incelemek için bağlantıyı kullanabilirsiniz.

Saptama Soruları (Sizin İçin)

Buraya kadar verdiğimiz bilgileri dikkate alarak, ilgili konudan gelen soruları rahatlıkla çözebilirsiniz. Aşağıdaki cümlelerin saptama cümlesi mi, yoksa çıkarım cümlesi mi olduğunu yorum olarak belirtebilirsiniz.

1. Günümüzdeki çocukların her şey hızlı bir şekilde sıkıldıklarını görüyorum.
2. Ergenlik döneminde yaşanan çok ciddi problemler, meslek seçimini olumsuz olarak etkiler.
3. Düzenli olarak spor yaparak sağlığınızı koruyabilirsiniz.
4. Hava sıcaklıklarının çok yükselmesi, bitkilerin su ihtiyacını arttırıyor.